فعاليت هاي علمي اصلاح گیاهان زراعی در ايران از دهۀ نخست 1300 خورشیدی به صورت پراكنده در مناطق محدودي از كشور آغاز شد.
به گزارش دیده بان طبیعت؛ با تأسيس مدرسۀ عالي فلاحت و سپس دانشكدۀ كشاورزي كرج (زير نظر وزارت كشاورزي) در سال 1306، اين كوششها سامان يافت و تحقيقات غلات از سال 1309 با گزینش و اصلاح بذر در توده هاي بومي آغاز شد.
در دهۀ 1330 خورشیدی با توجه به پراكندگي تحقيقات و تشكيلات محدود در دستگاه هاي مختلف وزارت كشاورزي ضرورت تأسيس مؤسسه اي مستقل با اختيارات وسيع قانوني احساس شد. بنابر درخواست وزارت متبوع و بر اساس لايحۀ قانوني مصوب مجلسين شوراي ملي و سناي وقت، تشكيلات مؤسسۀ تحقيقات اصلاح و تهيۀ نهال و بذر در آبان ماه سال 1338 (1338/08/03) تصويب شد و ستاد مؤسسۀ تحقيقات اصلاح و تهيۀ نهال و بذر به طور رسمی در شهرستان کرج تأسيس شد و شروع به فعالیت کرد.
با افزایش کارایی و بازده تحقیقات به تدریج تشکیلات مؤسسه تغییر یافت، به طوریکه در سال 1348 بخش تحقیقات دانه های روغنی، در سال 1349 بخش تحقیقات ذرت، در سال 1350 بخش تحقیقات باغبانی، در سال 1357 بخش تحقیقات سبزی و صیفی، در سال 1359 بخش تحقیقات حبوبات، در سال 1362 بخش تحقیقات فیزیولوژی، بیوشیمی و تکنولوژی و در سال 1362 بخش ژنتیک و آمار تأسیس شد.
با توجه به اهميت برخي از محصولات، زمينه هاي تخصصي كاري و لزوم تقويت بیشتر آنها، مؤسسه های تحقيقاتي مستقل پسته (1371)، ديم (1371)، خرما (1372)، برنج (1373)، مركبات (1375)، پنبه (1376)، بيوتكنولوژي (1378)، ثبت و گواهي بذر و نهال (1382) و باغبانی (1393) به تدریج از اين مؤسسه جدا شدند. در حال حاضر این مؤسسه در ستاد مرکزی و 32 مرکز و 80 ایستگاه تحقیقاتی در سطح کشور با 400 عضو هيأت علمي و محقق با تخصص های مختلف، سالیانه بیش از 900 پروژه و طرح تحقیقاتی اجرا می کند.
گفتنی است از مهمترين اهداف و وظايف بخش هاي تحقيقاتي اين مؤسسه مي توان به جمع آوری، حفاظت و توسعۀ ظرفیت بهره برداری از ذخایر ژنتیک گیاهی، بررسي هاي به نژادي، به زراعي و تكنولوژيكي دربارۀ محصولات مهم زراعي و باغي براي اقليم هاي مختلف كشور، تهیه و ارائۀ دانش فنی مربوطه، تولید هسته هاي اوليۀ مورد نياز بذر و نهال و ارائۀ مشاوره های فنی و تحقیقاتی برای تعيين سياست ها، خط مشي و نظارت بر كار تولیدکنندگان بذر و نهال كشور اشاره کرد.
خبرنگار: فرهاد قنبری
